Token hóa tài sản (Asset Tokenization): Ứng dụng trong hệ sinh thái

Token hóa tài sản – Asset tokenization mang lại nhiều ứng dụng cho DeFi. Cùng tìm hiểu về khái niệm token hóa trong bài viết này.

Token hóa tài sản là gì?

Token hóa tài sản là quá trình chuyển đổi quyền sở hữu của một tài sản vật chất hoặc kỹ thuật số thành các token kỹ thuật số được lưu trữ trên blockchain. Mỗi token đại diện cho một phần hoặc toàn bộ giá trị của tài sản đó, giúp giao dịch, quản lý và sở hữu tài sản một cách minh bạch, an toàn và hiệu quả.

Ví dụ, một bất động sản có thể được chia nhỏ thành các token, trong đó mỗi token đại diện cho một phần quyền sở hữu. Người mua có thể sở hữu một phần nhỏ của bất động sản bằng cách nắm giữ các token này. Tương tự, token hóa cũng có thể áp dụng cho tài sản tài chính (như cổ phiếu, trái phiếu), hàng hóa (vàng, dầu), hoặc tài sản vô hình (quyền sở hữu trí tuệ, dữ liệu).

Token hóa mang lại nhiều lợi ích, bao gồm:

Tăng tính thanh khoản: Các tài sản lớn, kém thanh khoản như bất động sản hoặc tác phẩm nghệ thuật trở nên dễ giao dịch hơn khi được chia nhỏ thành các token.
Minh bạch và bảo mật: Blockchain ghi lại mọi giao dịch và quyền sở hữu một cách công khai, đảm bảo tính minh bạch và giảm gian lận.
Dễ tiếp cận: Người dùng có thể tham gia sở hữu tài sản lớn với số vốn nhỏ thông qua việc mua token.
Hiệu quả: Token hóa giảm sự phụ thuộc vào trung gian, giảm chi phí giao dịch và quản lý tài sản.

Token hóa tài sản đang mở ra cách tiếp cận mới trong cách chúng ta tiếp xúc và quản lý tài sản, không chỉ trong lĩnh vực tài chính mà còn trong các ngành công nghiệp khác như bất động sản, nghệ thuật và trò chơi điện tử.

Một số ví dụ thực tiễn:

Bất động sản token hóa: Một số dự án bất động sản trên toàn cầu đã sử dụng blockchain để chia nhỏ quyền sở hữu.
Một ví dụ điển hình về token hóa tài sản thực là việc một tòa nhà thương mại tại New York được mã hóa và bán cho các nhà đầu tư thông qua nền tảng blockchain.
Công ty công nghệ blockchain Fluidity hợp tác với công ty môi giới bất động sản Propellr để tạo ra các token kỹ thuật số, mỗi token đại diện cho một phần giá trị của tòa nhà.
Các nhà đầu tư trên toàn cầu có thể sở hữu tỷ lệ phần trăm nhất định của tòa nhà này bằng cách mua các token tương ứng, tương tự như việc giao dịch cổ phiếu.

Tác phẩm nghệ thuật: Các tác phẩm nổi tiếng như “Everydays: The First 5000 Days” của Beeple được token hóa dưới dạng NFT và bán với giá hàng chục triệu USD.
Tài sản kỹ thuật số: Trong trò chơi blockchain như The Sandbox và Decentraland, đất đai và vật phẩm ảo được token hóa, tạo ra nền kinh tế kỹ thuật số thực sự.

Phân chia các loại tài sản có thể token hóa

Có thể chia các loại tài sản thành 3 dạng phổ biến nhất:

Token hóa tài sản thực (Real-world asset tokenization)

Tài sản trong thế giới thực như tiền pháp định, cổ phiếu, trái phiếu kho bạc, tín dụng, hàng hóa, tín chỉ carbon, quyền sở hữu trí tuệ và các tác phẩm nghệ thuật cao cấp đều có thể được token hóa và lưu trữ trên blockchain.

Vậy việc token hóa những tài sản này mang ý nghĩa như thế nào?

Về cơ bản, có thể hiểu tổng quan RWA là việc đưa các tài sản có giá trị ngoài đời thực vào blockchain. Những tài sản này được đại diện bằng token, giúp giao dịch hoặc sở hữu chúng dễ dàng hơn, tính thanh khoản tốt hơn.

Cụ thể, token hóa tài sản thực sẽ như thế này:

Bất động sản: Mỗi token có thể đại diện cho một phần quyền sở hữu trong một bất động sản.

Vàng hoặc hàng hóa: Token hóa vàng (như PAXG) hoặc các loại hàng hóa khác để giao dịch dễ dàng hơn.

Cổ phiếu và trái phiếu: Tài sản tài chính truyền thống được token hóa, ví dụ như token đại diện cho cổ phiếu.

Tuy nhiên, khác với các tài sản truyền thống, token hóa tài sản vật chất cho phép chúng được lưu trữ, giao dịch và sử dụng làm tài sản thế chấp trên các mạng blockchain.

Giao thức nổi bật trong mảng này có thể kể đến như Ondo Finance.

Quy trình chung cho việc token hóa các tài sản đời thực

Token hóa tài sản kỹ thuật số (Digital asset tokenization)

Token hóa tài sản tồn tại dưới dạng kỹ thuật số trên mạng blockchain là một yếu tố quan trọng của Web3. Chúng đại diện cho một số trường hợp sử dụng phổ biến như:

Token quản trị DAO: Cung cấp quyền tham gia quản trị trong các tổ chức tự trị phi tập trung (DAO). Các tổ chức DAO của MakerDAO hoặc Uniswap phát hành token quản trị như MKR hay UNI. Những token này không gắn với tài sản ngoài đời thực mà còn có giá trị đại diện cho quyền biểu quyết và tham gia vào việc đưa ra quyết định trong DAO.
Tài sản cross-chain: Token đại diện giá trị được chuyển đổi qua các mạng blockchain khác nhau. Wrapped Bitcoin (WBTC) là một ví dụ tiêu biểu. WBTC không phải là Bitcoin thật mà là token được tạo ra trên Ethereum để đại diện giá trị Bitcoin.
DeFi Yield Token: Trong các nền tảng DeFi, bạn có thể nhận được token đại diện cho quyền sở hữu hoặc lợi tức từ việc cung cấp thanh khoản, staking hoặc lending. Ví dụ: aToken trên Aave đại diện cho tài sản mà bạn đã cho vay, cũng như lãi suất nhận lại.

Vì các tài sản này hoàn toàn là kỹ thuật số, việc lưu trữ chúng trên blockchain cho phép chủ sở hữu nắm giữ trực tiếp tài sản mà không cần quyền sở hữu gián tiếp thông qua các tài sản cơ bản khác.

Token hóa tài sản trong game (In-game asset tokenization)

Đây là một nhánh của token hóa tài sản kỹ thuật số, các tài sản trong game được sử dụng trong các dự án GameFi hoặc metaverse:

NFT trong game: Vật phẩm như vũ khí, trang phục, hoặc nhân vật.
Token game: Tiền tệ trong game được sử dụng để mua bán và nâng cấp.

Điều này không chỉ mang lại giá trị sưu tầm mà còn tạo ra một thị trường giao dịch sôi động cho các vật phẩm trong game, tăng tính ứng dụng và giá trị của chúng trong cả thế giới ảo và thực.

Token hóa tài sản, từ thế giới thực đến kỹ thuật số, đang mở ra những cách thức mới để lưu trữ, giao dịch và sở hữu tài sản trong một môi trường minh bạch, phi tập trung và hiệu quả.

Token hóa tài sản hoạt động như thế nào?

Quy trình token hóa thường bao gồm các bước sau:

Xác định và định giá tài sản

Đầu tiên, tài sản cần được xác định và đánh giá giá trị. Tài sản có thể là vật chất (bất động sản, hàng hóa) hoặc phi vật chất (quyền sở hữu trí tuệ, tài sản kỹ thuật số). Giai đoạn này yêu cầu kiểm định tính pháp lý và xác minh quyền sở hữu để đảm bảo tài sản đủ điều kiện để token hóa.

Các loại tài sản có thể token hóa:

Bất động sản: Chia nhỏ quyền sở hữu để tạo thanh khoản.

Tài sản tài chính: Trái phiếu, cổ phiếu được token hóa để tăng khả năng tiếp cận và giao dịch.
Nghệ thuật và hàng sưu tập: Các tác phẩm nghệ thuật, đồ cổ được token hóa để tạo ra thị trường mua bán minh bạch và toàn cầu.
Hàng hóa: Vàng, dầu, hoặc kim cương được token hóa giúp giảm chi phí lưu trữ và giao dịch.

Quy trình chung cho việc token hóa tài sản

Chia nhỏ tài sản thành các token

Sau khi xác định giá trị, tài sản được chia nhỏ thành các đơn vị token. Mỗi token đại diện cho một phần giá trị tài sản và có thể được thiết kế như:

Token có thể thay thế (Fungible Token): Các token giống hệt nhau, đại diện cho các phần bằng nhau của tài sản (ví dụ: cổ phần của một công ty).

Token không thể thay thế (Non-Fungible Token – NFT): Các token duy nhất đại diện cho những phần riêng biệt hoặc đặc thù của tài sản (ví dụ: một căn hộ cụ thể trong tòa nhà).

Tạo token trên blockchain

Tài sản được mã hóa thành các token kỹ thuật số bằng cách sử dụng hợp đồng thông minh trên một blockchain. Hợp đồng thông minh chứa thông tin về quyền sở hữu, giá trị và các điều kiện giao dịch của tài sản.

Phân phối token

Token sau đó được phát hành trên nền tảng blockchain và có thể được phân phối thông qua:

Bán token thông qua nhiều hình thức. Nhà đầu tư mua token để sở hữu một phần tài sản.
Giao dịch trên thị trường thứ cấp: Người dùng giao dịch token trên các sàn giao dịch phi tập trung (DEX) hoặc tập trung (CEX).

Quản lý và giao dịch tài sản

Các token đại diện cho tài sản có thể được giao dịch, chuyển nhượng hoặc sử dụng như tài sản thế chấp. Blockchain ghi lại toàn bộ giao dịch một cách minh bạch và không thể thay đổi, đảm bảo quyền sở hữu được cập nhật chính xác.

Quyền lợi của người sở hữu token

Người sở hữu token có thể nhận các lợi ích tài chính tương ứng với phần giá trị mà token đại diện. Ví dụ:

Nhận lợi tức từ tài sản (như tiền thuê bất động sản).
Quyền tham gia quản trị (trong trường hợp token hóa cổ phần).
Quyền sử dụng hoặc sưu tập (với token đại diện cho vật phẩm kỹ thuật số).

Ví dụ thực tế:

Một tòa nhà trị giá 1 triệu USD có thể được chia thành 1,000 token, mỗi token đại diện cho 0.1% giá trị tài sản (tượng trưng). Người mua có thể sở hữu một hoặc nhiều token, qua đó tham gia quyền sở hữu và nhận lợi nhuận từ việc cho thuê hoặc bán tài sản.
Tác phẩm nghệ thuật quý giá được token hóa thành NFT, cho phép nhiều nhà đầu tư cùng sở hữu một phần và hưởng lợi khi giá trị của tác phẩm tăng lên. Chúng thường được biết đến với khái niệm Fractionalized NFT.

Token hóa tài sản hoạt động như cầu nối giữa tài sản truyền thống và công nghệ blockchain, mang lại sự minh bạch, khả năng giao dịch toàn cầu và giá trị thực cho các tài sản vật chất lẫn kỹ thuật số.

Token hóa tài sản hiện nay

Các tổ chức tài chính hàng đầu đang tích cực ứng dụng công nghệ blockchain và token hóa để cải thiện dịch vụ và mở rộng cơ hội đầu tư. Dưới đây là thông tin chi tiết về một số tổ chức tiêu biểu:

BlackRock

BUIDL Fund: Vào tháng 3/2024, BlackRock ra mắt Quỹ Thanh khoản Kỹ thuật số USD Institutional BlackRock (BUIDL) trên mạng Ethereum. Quỹ này cho phép các nhà đầu tư đủ điều kiện kiếm lợi suất bằng đô la Mỹ thông qua Securitize Markets, LLC. BUIDL đầu tư chủ yếu vào các tài sản ngắn hạn như tín phiếu kho bạc Mỹ, mang lại tính thanh khoản cao và minh bạch hơn nhờ tích hợp công nghệ blockchain.

Đến tháng 11/2024, BlackRock mở rộng BUIDL sang các blockchain khác như Aptos, Arbitrum, Avalanche, Optimism và Polygon, nhằm tăng cường khả năng tiếp cận và tiềm năng của hệ sinh thái BUIDL.

Goldman Sachs

GS DAP™: Goldman Sachs phát triển Nền tảng Tài sản Kỹ thuật số GS DAP™ – một giải pháp dựa trên blockchain hỗ trợ phát hành, đăng ký, thanh toán và lưu trữ các tài sản được token hóa. Nền tảng này sử dụng ngôn ngữ hợp đồng thông minh Daml và hoạt động trên mạng lưới Canton, cho phép quản lý tài sản tài chính trong môi trường số hóa một cách hiệu quả.

Tách biệt GS DAP™: Vào tháng 11/2024, Goldman Sachs thông báo kế hoạch tách GS DAP™ thành một giải pháp công nghệ độc lập thuộc sở hữu ngành, nhằm thúc đẩy sự hợp tác và đổi mới trong lĩnh vực tài sản kỹ thuật số.

Ondo Finance

Dân chủ hóa dịch vụ tài chính: Ondo Finance sử dụng công nghệ blockchain để cung cấp các sản phẩm tài chính được token hóa, quản lý các giao thức tài chính phi tập trung (DeFi), đảm bảo tính minh bạch, tuân thủ pháp lý và dịch vụ khách hàng tin cậy.

OUSG và USDY là các công cụ đầu tư do Ondo Finance cung cấp: bất kỳ khoản lãi nào từ tài sản cơ sở đều được tái đầu tư, giúp giá trị của các token này thường tăng theo thời gian.

USDY

USDY là trái phiếu được token hóa, được đảm bảo bởi tín phiếu Kho bạc Mỹ ngắn hạn và các khoản tiền gửi ngân hàng có kỳ hạn.

Thời gian ra mắt: Tháng 8/2023.
Đối tượng đủ điều kiện: Cá nhân và tổ chức ngoài Mỹ.

Quy trình mint token: Token USDY được phát hành sau 40-50 ngày kể từ khi khoản tiền gửi USDC được xử lý.

Chuyển giao: Token USDY có thể chuyển giữa các địa chỉ ví trong danh sách được phép.

Quy trình quy đổi: USDY chỉ có thể được quy đổi thành USD (fiat) và chuyển vào tài khoản ngân hàng ngoài Mỹ.

OUSG

OUSG là token đại diện cho quỹ ETF trái phiếu Kho bạc Mỹ ngắn hạn của Blackrock (Blackrock Short-Term US Treasuries ETF).

Thời gian ra mắt: Tháng 2/2023 (Ethereum), Tháng 7/2023 (Polygon).
Đối tượng đủ điều kiện: Chỉ dành cho nhà đầu tư được công nhận và người mua đủ tiêu chuẩn, mở rộng trên phạm vi toàn cầu, chỉ dành cho tổ chức.
Quy trình phát hành: Token OUSG được phát hành sau 1-2 ngày làm việc kể từ khi khoản tiền gửi USDC được xử lý.
Quy trình quy đổi: OUSG có thể được quy đổi trực tiếp thành USDC.

Các sản phẩm tài chính từ Ondo Finance. Ảnh: Dune

Một số thách thức cần đối mặt:

Hạn chế pháp lý: Quy định về token hóa tài sản vẫn chưa rõ ràng ở nhiều quốc gia. Việc phân loại token (chứng khoán, hàng hóa, hay tài sản kỹ thuật số) gây khó khăn trong việc quản lý và triển khai.

Thiếu tiêu chuẩn hóa: Sự thiếu nhất quán về kỹ thuật và quy trình token hóa giữa các nền tảng gây khó khăn cho việc tích hợp và tương tác giữa các hệ sinh thái.

Khả năng tiếp cận: Việc tham gia token hóa vẫn yêu cầu kiến thức về blockchain, điều này hạn chế người dùng phổ thông tham gia.

Token hóa tài sản đang mở ra kỷ nguyên mới trong việc quản lý và giao dịch tài sản. Bằng cách tận dụng blockchain và các công nghệ liên quan, token hóa không chỉ nâng cao hiệu quả mà còn mở rộng cơ hội tiếp cận tài sản cho mọi người. Với sự phát triển của các nền tảng như Chainlink, token hóa hứa hẹn sẽ trở thành công cụ quan trọng thúc đẩy nền kinh tế số trong tương lai.

Tuyên Bố Miễn Trừ Trách Nhiệm

Bài viết này được cung cấp với mục đích thông tin và không được xem là lời khuyên tài chính, pháp lý hay đầu tư. Token hóa tài sản là một lĩnh vực đang phát triển và vẫn còn nhiều thách thức, bao gồm rào cản pháp lý, sự thiếu tiêu chuẩn hóa kỹ thuật giữa các nền tảng, cũng như yêu cầu cao về kiến thức công nghệ đối với người dùng. Việc áp dụng công nghệ blockchain vào quản lý và giao dịch tài sản có thể mang lại lợi ích dài hạn, nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro và biến động.

Người đọc nên tự nghiên cứu kỹ lưỡng và cân nhắc trước khi tham gia vào bất kỳ hình thức đầu tư hoặc triển khai nào liên quan đến token hóa tài sản. Blogcoinvn không chịu trách nhiệm đối với bất kỳ quyết định đầu tư hay hậu quả nào phát sinh từ việc sử dụng thông tin trong bài viết. Chúng tôi không đại diện cho bất kỳ nền tảng, tổ chức hay dự án nào được đề cập.