Bitcoin – “Vàng kỹ thuật số” nhiều nhà đầu tư tin rằng đây có thể là giải pháp chống lạm phát hiệu quả.Lạm phát là một hiện tượng kinh tế ảnh hưởng sâu rộng đến sức mua và đời sống của mỗi người. Trong bối cảnh các chính phủ liên tục “bơm tiền” để phục hồi nền kinh tế, nhiều loại tài sản như vàng, bất động sản thường được coi là kênh trú ẩn an toàn.
Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn có góc nhìn toàn diện về lạm phát cũng như lý do vì sao Bitcoin đang được đặt niềm tin lớn trong vai trò bảo vệ tài sản.

Lạm Phát Là Gì?

Lạm phát (inflation) là hiện tượng giá cả chung của hàng hoá và dịch vụ tăng liên tục theo thời gian, khiến sức mua của đồng tiền giảm dần. Nói cách khác, với cùng một số tiền trong tay, bạn mua được ít hàng hoá hoặc dịch vụ hơn so với trước đây.

Ví dụ: Nếu 10 năm trước, bạn mua một bát phở với giá 20.000 VNĐ, thì hiện tại, một bát phở tương tự có thể dao động từ 30.000 VNĐ đến 40.000 VNĐ. Điều này thể hiện đồng tiền của bạn đang mất giá trị do lạm phát.

Hiện tượng này diễn ra hằng ngày nhưng chỉ khi nhìn vào một giai đoạn dài, hoặc lúc nền kinh tế gặp biến cố lớn, chúng ta mới cảm nhận đầy đủ tác động của nó.

Cách Nhận Biết Lạm Phát

Lạm phát không phải lúc nào cũng bộc lộ rõ rệt, và nhiều quốc gia chỉ công bố chỉ số chậm hơn so với thời gian thực. Để nhận biết lạm phát, bạn có thể:

1. Theo dõi các chỉ số kinh tế vĩ mô
   
   • CPI (Chỉ số giá tiêu dùng): Đây là thước đo phổ biến phản ánh sự thay đổi giá cả theo thời gian của một giỏ hàng hoá và dịch vụ cố định. Nếu CPI tăng, có nghĩa là mức giá chung đang tăng.
   • Cung tiền (Money Supply): Nếu lượng tiền trong lưu thông tăng nhanh hơn tốc độ tăng trưởng kinh tế (GDP), đó là dấu hiệu cảnh báo lạm phát.
   • Lãi suất: Ngân hàng trung ương có thể tăng lãi suất để kìm hãm lạm phát, bởi lãi suất là một phần của chính sách tiền tệ.
2. Quan sát trong đời sống thường ngày
   • Giá cả hàng hoá thiết yếu: Khi bạn thấy giá một số mặt hàng như thực phẩm, xăng dầu, điện nước tăng liên tục, đó là tín hiệu của lạm phát.
   • Sự khan hiếm hàng hoá: Điển hình trong thời gian dịch bệnh, việc giãn cách khiến nguồn cung đứt gãy, hàng trên kệ nhanh chóng “cháy hàng”.

Nguyên Nhân Gây Ra Lạm Phát

Có nhiều nguyên nhân gây nên lạm phát, nhưng phổ biến nhất là do chính sách tiền tệ. Khi một chính phủ “in tiền” quá mức, lượng tiền tăng lên nhưng tốc độ sản xuất hàng hoá và dịch vụ không tăng tương xứng. Theo nhà kinh tế học Milton Friedman:

“Lạm phát ở đâu và lúc nào cũng là một hiện tượng tiền tệ, khi lượng tiền lưu thông vượt quá số hàng hoá và dịch vụ được tạo ra.”

Trong lĩnh vực tiền mã hoá (crypto), chúng ta có thể liên tưởng đến các dự án thường “in” hoặc phát hành nhiều token để thu hút thanh khoản (liquidity mining). Nếu dự án đó không tạo ra đủ giá trị hay doanh thu để bù đắp lượng token liên tục sinh ra, giá token sẽ giảm, tựa như một dạng “lạm phát” trong thế giới crypto.

Những Con Số Biết Nói Về Lạm Phát

Giai đoạn đại dịch Covid-19 vừa qua là ví dụ rõ nét nhất về việc các chính phủ bơm tiền “cứu” nền kinh tế, khiến lạm phát dâng cao. Tại Mỹ, chỉ số CPI đã chạm mức cao nhất kể từ cuộc khủng hoảng kinh tế năm 2008. Trong giai đoạn này, lạm phát tại Argentina còn ở mức xấp xỉ 50-60%, làm đồng nội tệ mất giá nghiêm trọng.

Những con số trên cho thấy nếu bạn chỉ giữ tiền mặt trong ngân hàng mà không đầu tư vào bất kỳ tài sản nào, giá trị tài sản của bạn sẽ bị bào mòn theo thời gian.

Tác Động Của Lạm Phát Đến Nền Kinh Tế

• Tiền mất giá: Khi giá cả tăng, cùng một số tiền bạn mua được ít hàng hóa hơn.
• Thúc đẩy chi tiêu: Ở mức độ vừa phải, lạm phát kích thích người tiêu dùng chi tiêu thay vì “om” tiền.
• Tăng trưởng kinh tế: Chính phủ thường chấp nhận một tỷ lệ lạm phát nhất định để khuyến khích đầu tư, sản xuất.
• Rủi ro giảm phát: Nếu giảm phát xảy ra (giá cả giảm), người tiêu dùng có xu hướng chờ giá xuống thêm, làm sụt giảm doanh thu của doanh nghiệp, dẫn đến thu hẹp sản xuất và thất nghiệp.

Vì vậy, hầu hết các quốc gia đều có xu hướng điều hành để đồng tiền mất giá ở mức “chấp nhận được” (thường đặt mục tiêu 2% mỗi năm đối với nhiều nền kinh tế lớn).

Các Tài Sản Giúp Phòng Tránh Lạm Phát Hiện Nay

Trên thị trường, có nhiều loại tài sản được xem là “hàng rào” (hedge) chống lạm phát, trong đó tiêu biểu có vàng và bất động sản.

1. Vàng

• Nguồn cung hữu hạn: Vàng không thể tạo ra nhanh chóng, tương tự như việc in tiền.
• Có giá trị lịch sử: Vàng được chấp nhận rộng rãi như một phương tiện trao đổi từ thời cổ đại.
• Tính thanh khoản cao: Vàng dễ dàng mua bán trên khắp thế giới.

  

Chính phủ và các quỹ lớn nắm giữ vàng trong danh mục dự trữ. Dù vậy, việc quản lý, khai thác, sở hữu vàng cũng ngày càng phức tạp, chịu nhiều chính sách quản lý chặt chẽ.

2. Bất Động Sản

• Nguồn cung giới hạn: Đất đai có giới hạn, không thể “sản xuất” thêm.
• Nhu cầu tăng theo thời gian: Dân số và đô thị hóa tạo áp lực lớn lên nhu cầu sở hữu nhà đất.
• Có khả năng cho thuê sinh lời: Ngoài việc chờ tăng giá, người sở hữu bất động sản có thể cho thuê để tạo dòng tiền ổn định.

Tuy nhiên, giá bất động sản ở nhiều nơi đã bùng nổ rất cao và xuất hiện “bong bóng”. Thêm vào đó, nó đòi hỏi vốn lớn, không dễ chia nhỏ, và phụ thuộc vào sự ổn định chính trị, pháp lý.

Bitcoin: Tài Sản Thay Thế “Vàng Truyền Thống”?

Nếu coi vàng là “vàng vật lý” thì Bitcoin được ví như “vàng kỹ thuật số” vì các đặc tính dưới đây:

• Nguồn cung cố định: Tổng cung của Bitcoin là 21 triệu BTC, không thể “in” thêm.
• Nằm ngoài hệ thống chính phủ: Không thuộc sự quản lý của bất kỳ ngân hàng trung ương nào.
• Dễ dàng di chuyển, chia nhỏ: Bitcoin có thể chuyển xuyên biên giới với chi phí rất thấp, đồng thời chia nhỏ đến tám chữ số thập phân (1 satoshi).
• Mức độ chấp nhận ngày càng rộng: Nhiều tổ chức lớn đã bắt đầu chấp nhận hoặc đưa Bitcoin vào dự trữ.

Trong giai đoạn chính sách tiền tệ nới lỏng, lạm phát có xu hướng tăng, nhà đầu tư tìm kiếm một tài sản ít chịu ràng buộc từ chính phủ. Bitcoin nổi lên như một sự lựa chọn hấp dẫn vì “vốn hóa nhỏ hơn vàng” và ít bị kiểm soát.

Đương nhiên, vàng vẫn có giá trị sử dụng trong công nghiệp, trang sức, còn Bitcoin thì chủ yếu dựa trên niềm tin và tính ứng dụng công nghệ blockchain. Tuy vậy, nhiều người tin rằng sự phát triển của DeFi, NFT và hàng loạt ứng dụng khác trên công nghệ blockchain đang biến Bitcoin thành “nền tảng” cho một tương lai tài chính phi tập trung.

Biến Động Giá Và Tính Chu Kỳ Của Bitcoin

“Bitcoin quá biến động để làm tài sản phòng tránh lạm phát?” Đó là câu hỏi thường được đặt ra. Thực tế, biến động giá là điều từng xảy ra ở nhiều tài sản mới:

• Vàng trong lịch sử cũng trải qua những đợt “tăng nóng” rồi lao dốc, thậm chí tích lũy hàng chục năm.
• Cổ phiếu Amazon vào những năm 2000 cũng chứng kiến giá sụt tới 90% trước khi leo lên hàng ngàn USD như hiện nay.

Dù mới xuất hiện hơn một thập kỷ, Bitcoin đã liên tục lập đỉnh mới. Giá Bitcoin chịu tác động lớn của tâm lý thị trường, do số lượng nắm giữ tập trung ở một số ví lớn (cá voi). Tuy nhiên, khi ngày càng nhiều nhà đầu tư tổ chức (quỹ đầu tư, công ty đại chúng) tham gia, tính thanh khoản tăng và rủi ro thao túng có xu hướng giảm dần.

Thị Trường Khổng Lồ Của Inflation Hedge

Trên phạm vi toàn cầu, chính sách tiền tệ nới lỏng dẫn đến hàng nghìn tỷ USD được “bơm” ra mỗi năm. Riêng tại Mỹ, cung tiền M2 có mức tăng trưởng kép (CAGR) khoảng 7%/năm kể từ năm 1971, trong khi lạm phát trung bình khoảng 3,9%.

• Lượng tiền “in” thừa: Nhiều chuyên gia ước tính chính phủ Mỹ “bơm” vượt mức cần thiết cho tăng trưởng kinh tế hàng trăm tỷ USD mỗi năm.
• Tài sản tài chính tăng giá: Không chỉ hàng hóa, ngay cả bất động sản, chứng khoán cũng lên giá do dòng tiền dồi dào.

Khi vàng và bất động sản dần trở nên bão hòa với định giá rất cao, giao dịch bất tiện, nhiều nhà đầu tư xem Bitcoin như một “lối thoát” mới. Dung lượng thị trường chống lạm phát (inflation hedge) toàn cầu là rất lớn, vì hầu hết các quốc gia đều phải đối diện với bài toán lạm phát.

Lạm phát là một quy luật tất yếu của kinh tế. Tiền fiat (VNĐ, USD, EUR…) gần như luôn mất giá theo thời gian. Đó cũng là lý do vì sao con người liên tục tìm kiếm những tài sản “trú ẩn” như vàng, bất động sản, và giờ đây là Bitcoin.

1. Vàng có lịch sử lâu đời, nguồn cung hữu hạn, được chấp nhận toàn cầu.
2. Bất động sản bảo toàn giá trị, có thể sinh lời từ việc cho thuê.
3. Bitcoin sở hữu nhiều ưu thế như tính phi tập trung, nguồn cung cố định, dễ chuyển nhượng, dễ chia nhỏ và ngày càng được ưa chuộng.

Với mức GDP của Mỹ từ năm 2010 đến nay (khoảng $15,000B – $21,000B) (số liệu từ Worldbank), Mỹ đã in thừa một lượng tiền (nếu tính theo lạm phát) là khoảng 600 – 840 tỷ USD hàng năm.

Chưa kể lượng tiền dư thừa đó còn đi vào nhiều các lớp tài sản khiến chúng tăng giá, do đó lượng tiền thực sự dư thừa trên thị trường Mỹ lớn hơn con số lạm phát 4% khá nhiều.

Ở trên quy mô toàn cầu, số lượng tiền các chính phủ “in” thừa hàng năm còn lớn hơn vậy rất nhiều (vì Mỹ là một trong những nước có mức độ lạm phát thấp trên toàn cầu), do vậy lượng tiền các chính phủ in thừa hàng năm có thể lên tới hàng nghìn tỷ USD.

Cùng với việc vàng và bất động sản đã dần trở nên bão hoà với nhiều rào cản cho việc tăng trưởng mạnh như việc vốn hoá đã lớn, sở hữu khá khó khăn, không thể chia nhỏ,… thì Bitcoin dường như đang là một tài sản phòng tránh lạm phát hấp dẫn đối với nhiều nhà đầu tư.

Bitcoin có đang là lời giải “hoàn hảo” cho bài toán lạm phát hay không vẫn còn tuỳ thuộc vào quan điểm và chiến lược của mỗi nhà đầu tư. Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng giá trị của Bitcoin đã được kiểm chứng qua nhiều giai đoạn biến động kinh tế. Với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ blockchain, DeFi và tầm nhìn về một thế giới tài chính mới, Bitcoin – “vàng kỹ thuật số” – hoàn toàn có thể trở thành thành tố quan trọng trong danh mục tài sản phòng vệ của tương lai.

Tham khảo thêm tại: Blogcoin.vn