“Cơn khát” thanh khoản của Pump.fun
Ban đầu, nền tảng tạo memecoin Pump.fun trên Solana hợp tác với Raydium để cung cấp thanh khoản khi token bất kỳ đạt vốn hóa 69,000 USD. Cơ chế trên đồng nghĩa PumpFun phải chia sẻ với Raydium một phần lợi nhuận từ hoạt động giao dịch các token đã “tốt nghiệp” nền tảng.
Trước thực tế đó, cuối tháng 2/2025, Pump.fun âm thầm thử nghiệm sàn AMM mới. Động thái này được cho là để giữ chân dòng vốn và tối ưu hóa lợi nhuận trực tiếp cho nền tảng trong giai đoạn tiếp theo của hệ sinh thái, thay vì tiếp tục phụ thuộc vào các sàn DEX bên ngoài như Raydium.
Bước tiến quan trọng trên dẫn đến sự ra đời của PumpSwap do Pump.fun phát triển. PumpSwap là AMM DEX với cơ chế hoạt động tương tự các sàn DEX AMM phổ biến như Raydium V4 và Uniswap V2. Nền tảng sử dụng công thức tích bất biến (x * y = k) để thiết lập và duy trì thanh khoản, tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động giao dịch.
Mục tiêu cốt lõi của PumpSwap là tối ưu hóa trải nghiệm giao dịch cho cộng đồng người dùng memecoin trên Pump.fun, đồng thời giảm thiểu phụ thuộc vào Raydium. Một trong những lợi ích đáng chú ý mà PumpSwap mang lại là việc loại bỏ phí di chuyển thanh khoản khi memecoin đạt đủ khối lượng giao dịch theo yêu cầu – trước đây nếu chuyển sang Raydium, khoản phí này lên đến 6 SOL.
Bên cạnh đó, PumpSwap cũng cung cấp mức phí giao dịch cạnh tranh, khoảng 0.25% trên mỗi giao dịch thành công. Tỷ lệ phân chia phí này được thiết kế với 0.2% dành cho LP và 0.05% được trích về cho giao thức.
Đáng chú ý, PumpSwap còn dự kiến triển khai cơ chế phân chia doanh thu cho những nhà phát hành token. Sáng kiến này nhằm mục đích tạo động lực mạnh mẽ cho việc khởi tạo và phát triển các dự án memecoin chất lượng cao trên nền tảng Pump.fun.
Về mặt bảo mật, PumpSwap đã trải qua 9 cuộc kiểm toán độc lập để đảm bảo tính an toàn. Giao thức cũng có kế hoạch phát hành mã nguồn mở trong tương lai để tăng tính minh bạch trong cộng đồng.
Cuộc chiến DEX trên Solana: PumpSwap soán ngôi vua?
Kể từ khi chính thức đi vào hoạt động, PumpSwap nhanh chóng ghi nhận những cột mốc ấn tượng. Chỉ trong tuần đầu tiên ra mắt, nền tảng đạt tổng khối lượng giao dịch lên tới 1.2 tỷ USD.
Đáng chú ý, có thời điểm khối lượng giao dịch hàng ngày trên PumpSwap chiếm tới 20% tổng khối lượng giao dịch DEX trên toàn bộ hệ sinh thái Solana, đánh dấu một kỷ lục mới. Tính đến nay, tổng khối lượng giao dịch trên PumpSwap vượt hơn 5 tỷ USD và khối lượng giao dịch 24 giờ đạt khoảng 300 triệu USD.
Tuy nhiên, nhìn sâu hơn vào các số liệu hoạt động có thể thấy phần lớn giao dịch trên PumpSwap có quy mô tương đối nhỏ. Dữ liệu từ Flipside chỉ ra rằng hơn 65% giao dịch có giá trị dưới 10 USD, và hơn 86% giao dịch trong 24 giờ nằm trong khoảng từ 1 đến 100 USD.
Con số trên có thể ám chỉ rằng người dùng có lẽ vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm nền tảng hoặc kỳ vọng vào các hoạt động khuyến khích như airdrop. Hiện tại, PumpSwap giữ vị trí thứ tư về khối lượng giao dịch DEX trên Solana, theo DefilLama.
Đáng chú ý, Raydium dường như không đứng ngoài cuộc chơi khi gần đây công bố ra mắt nền tảng phát hành token riêng LaunchLab – được xem như động thái cạnh tranh trực tiếp với Pump.fun. Trong khi Pump.fun tập trung phát hành memecoin, Raydium định vị LaunchLab là nền tảng cho đa dạng loại dự án.

Song song những mặt tích cực của PumpSwap, sự hiện diện của bot Telegram đang là vấn đề gây lo ngại trên nền tảng. Trong đó, đặc biệt là trường hợp một kênh bot Telegram với 28,000 người dùng hoạt động hàng tháng, cung cấp dịch vụ “Solana Volume Booster” để tăng khối lượng giao dịch cho các memecoin trên PumpSwap.
Điều này đặt nghi vấn về tính xác thực của các chỉ số trên nền tảng, nhất là khi một số token vốn hóa nhỏ ghi nhận khối lượng giao dịch bất thường. Rủi ro tiềm ẩn này có thể ảnh hưởng uy tín và sự phát triển bền vững của PumpSwap.
PumpSwap đã có khởi đầu ấn tượng, cho thấy tiềm năng trở thành một đối thủ đáng gờm trên thị trường DEX của Solana. Tuy nhiên, việc PumpSwap hiện tại chỉ tập trung vào các token thuộc Pump.fun chứ chưa mở rộng sang các lĩnh vực khác, có thể là hạn chế trong việc cạnh tranh thị phần. Nếu khắc phục được những nhược điểm đó, cán cân quyền lực của mảng DEX trên hệ SOL có thể thay đổi trong tương lai.